Het fenomeen chiptuning werd mogelijk vanaf de introductie van de injectiesystemen met een programmeerbaar geheugen: de Eprom of in de volksmond “chip”. Dit was voor Alfa Romeo ongeveer in 1985. De allereerste pioniers die de techniek konden begrijpen vergrepen zich in die tijd al aan de interne data van de chip. Door een hoop “trial and error” kon men erachter komen wat de getallen en tabellen betekenden. Wat inside information van de producent van het injectiesysteem was daarbij erg handig.

Eind jaren 80 nam het een wat grotere vlucht en begin jaren ’90 ontstonden de eerste wat grotere aanbieders van getunede chips. In 1992 maakte ik persoonlijk voor het eerst kennis met een chip en de mogelijkheid de software aan te passen. Vanaf die tijd ben ik ingestapt in deze markt en heb zo de markt zien groeien. Het begrip van de werking van een brandstof injectiesysteem is 1, maar het begrip van de software die het systeem aanstuurt is iets heel anders. Toch zijn ze onlosmakelijk met elkaar verbonden via de elektronica (hardware) van de injectiecomputer (ECU).

Kennis van de werking van elektronische componenten is daarom ook erg handig. Kortom, als goede chiptuner moet men van alle markten thuis zijn. Motortechnisch, softwaretechnisch en elektro/electronicatechnisch. Een combinatie die men nauwelijks kan leren op school. Motortechniek en elektronica kan beide deels tegelijkertijd aangeleerd worden, maar softwaretechniek van motormanagement systemen wordt een stuk lastiger. Ik heb het geluk gehad dat ik met het eerste relatief eenvoudige Bosch Motronic ML4.1 systeem kon beginnen.

Voor die tijd erg ingewikkeld omdat er niks moeilijker was. Feitelijk is dit systeem de basis voor alle volgende systemen. Wanneer men meegroeit met de ontwikkelingen is het makkelijker deze ontwikkeling te volgen en bij te houden. Elke nieuw systeem is steeds weer flink verder doorontwikkeld, maar daar groei je in mee. Wel wordt de uitdaging steeds groter, daar de ontwikkeling steeds sneller gaat en dus grotere stappen neemt. Door er in de praktijk dagelijks mee bezig te zijn, leer je telkens bij.

Ten opzichte van de Bosch Motronic ML4.1 is er veel veranderd. Chiptuning is met de moderne motorelektronica big business geworden. Er zijn hele grote aanbieders ontstaan van zowel software en hardware. De chiptuning aanbieders schieten als paddenstoelen uit de grond, vooral omdat men denkt snel veel geld te kunnen verdienen. Kortom, het wordt tijd om de markt van chiptuning eens in beeld te brengen.

De markt is grofweg te verdelen in 3 takken van sport.
1) Producenten van hardware om te kunnen chiptunen.
2) Producenten van getunede software
3a)De uitvoerders
3b)De chiptuners

1) Producenten van hardware
Deze tak is pas echt ontstaan met de introductie van Flash programmeerbare injectiesystemen. Voor deze tijd waren de chips los uitwisselbaar. Men kon dan volstaan met een universele Eprom programmer. Vanaf grofweg 1997 maken deze, meestal Duitse en Italiaanse, bedrijven zogenaamde interfaces (hardware) om te kunnen communiceren met het motormanagement. Verbonden aan deze interfaces is de software om ze te besturen. Daarnaast produceren zij ook programma’s om de interne datacontrole van de motormanagement software (checksums) uit te voeren. Dit laatste wordt steeds belangrijker. Als chiptuner is men volledig afhankelijk geworden van deze bedrijfstak. Met de huidige stand van de techniek is het goed beschouwd niet meer mogelijk deze interfaces en protocollen zelfstandig te maken. Prijzen van moderne interfaces zijn daardoor zeer hoog. 10.000.– Euro voor een actuele interface inclusief besturingssoftware is zomaar mogelijk.

Sommige van deze aanbieders geven ook zogenaamde datasheets uit van de motormanagement software. Dit is een eigen interpretatie van welke tabellen wat voorstellen. Lijkt allemaal mooi. Maar helaas hebben wij door ervaring geleerd dat deze verre van volledig zijn en er ook nog eens niet veel van klopt.

Anderzijds maakt Bosch (de meest voorkomende producent van de injectiesystemen) zogenaamde DAMOS files aan. Deze files , welke door de ingenieurs van Bosch worden gebruikt, zijn een exacte beschrijving van alle tabellen en losse getallen in de software. Deze DAMOS files zijn echter verboden bezit. Zie het als fabrieksgeheim. Dit soort files geven een schat aan informatie. Daarom zijn ze zeer gewild onder de echte chiptuners.

Tenslotte schrijven sommige van deze aanbieders softwarepakketten om de motormanagement software inzichtelijk te maken. Zie dit als een soort data-analyse programma maar dan toegespitst op motormanagementsoftware. Een ieder doet dat op z’n eigen manier.

Helaas zit er in deze bedrijfstak veel kaf onder het koren. Bedrijven die de boel simpelweg belazeren door goedkope klonen van interfaces te produceren die vaak net niet goed of gewoon slecht functioneren. Of waar de technische ondersteuning nihil of er gewoon niet is. Veel hiervan komt uit China en het voormalige Oostblok.

Betrouwbare leveranciers zijn o.a. EVC Electronics uit Duitsland en CMD Technologies uit Italië en Alientech, ook uit italië.

2) Producenten van getunede software
Dit zijn bedrijven die zich hebben toegelegd op het ontwikkelen van getunede software voor het motormanagement. Deze bedrijven verkopen dit weer aan zogenaamde chiptuners. De kwaliteit van dergelijk software is vaak niet best. De motormanagement software wordt vaak via een vast protocol aanpast. Gebruik makende van de eerder genoemde datasheets van categorie 1). Denk hierbij aan een vervroeging van de ontsteking onder alle omstandigheden met bijvoorbeeld 4,5 graden. Of een verrijking van het mengsel onder alle omstandigheden met 7%. Er wordt geheel niet of beperkt onderzocht of bepaalde aanpassingen wel verantwoord zijn en vooral of ze wel doen wat de bedenkers denken dat ze doen. De beloofde koppel en vermogenswinsten worden nauwelijks waar gemaakt. Het is de software gemaakt door deze producenten die chiptuning in een kwaad daglicht stellen. Lees over een aantal voorbeelden uit de praktijk ons artikel vreemde praktijken

Dit alles wordt nog eens versterkt door de ogenschijnlijk perfecte manier waarop alles gepresenteerd wordt. Alles is even goed en niets is onmogelijk. Deze software komt vaak van onze oosterburen weg. Ook op de Engelse markt wordt ook een grote hoeveelheid onzin verkocht. Gelukkig blijft dat redelijk binnen hun eigen landsgrenzen.

3) De uitvoerders en de echte chiptuners
De bedrijfstak die de chiptuning werkelijk uitvoert. Deze categorie is te verdelen in 2 subcategoriën. De uitvoerders (3a) en de echte chiptuners (3b). We gebruiken expres de term “uitvoerders”, omdat dit vaak helemaal niet DE chiptuners zijn. Zij hanteren het gereedschap van categorie 1) en programmeren de software van categorie 2). Vrijwel alle of eigenlijk alle algemene aanbieders behoren tot deze laatste groep. Via hun leverancier van de getunede software worden databases met gegevens aangeboden en basisteksten aangeleverd om op de website te plaatsen. Wanneer men zich hierin verdiept is dat ook snel te ontdekken. De FAQ verhalen zijn rdelijk identiek, de opgegeven koppel- en vermogenswinsten ook. Ook komen dezelfde fouten voor. Dergelijke bedrijven zijn vaak beter in marketing dan in het daadwerkelijk uitgevoerde werk. Anderzijds is het zo dat ze vaak niet beter weten, omdat het ze zo wordt verteld door de leveranciers van de software. Zelf is men niet in staat de kwaliteit ervan te beoordelen. Uit eigen research zijn we er zelfs achter gekomen dat verschillen aanbieders dezelfde eigenaar blijken te hebben. Ogenschijnlijke concurrenten hebben dus een en de dezelfde eigenaar.

De echte chiptuners gebruiken alleen het gereedschap van categorie 1) en maken zelf de getunede motormanagement software. Een merkspecialisatie is haast onvermijdelijk. Het is namelijk onmogelijk om voor alle mogelijk te tunen voertuigen een echt goed functionerend getuned motormanagement software programma te ontwikkelen. Bedrijven van deze categorie beschikken daardoor over een uitgebreide specifieke productkennis en weten precies wat wel en wat niet mogelijk is. Het mag duidelijk zijn Squadra Tuning tot deze laatste categorie behoort. In Nederland zijn er nog een handvol van deze chiptuners, met ieder hun eigen merkspecialisatie.

Tot slot maken wij ons oprecht wel eens zorgen over de ontwikkelingen in de markt. Categorie 2) en 3a) lijken namelijk een redelijke groei aan het doormaken. Waarschijnlijk komt dat door de onderlinge concurrentie op dit moment. Ze bluffen allemaal tegen elkaar op met mooie woorden en grote beloftes. Gespecialiseerde bedrijven uit categorie 3b) lijden hieronder. Die bluffen zich niet de markt in met onzin, maar zijn realistisch en recht door zee.

Concluderend kunnen wij zeggen dat de chiptuningsbranche erg ondoorzichtig is. Als geïnteresseerde klant is het heel moeilijk te beoordelen welk bedrijf serieus met het vak bezig is en welk bedrijf zich vooral bezig houdt met marketing. Er komen steeds meer aanbieders die denken makkelijk geld te kunnen verdienen, echter als gevolg van de bedenkelijke kwaliteit en zwakke aftersales brengen zij chiptuning is het algemeen en de echte chiptuners specifiek in diskrediet.

Laatst gewijzigd: 2005